Jacek Woroniecki OP

Wciąż odkładałem dotąd napisanie tego listu w nadziei, że nadejdą o Ojcu Michale jakieś lepsze wiadomości z Warszawy. Niestety nadzieja ta jest coraz bardziej złudna; gdyby żył, już byłby się do tego czasu odezwał lub byłyby przez kogoś ze znajomych o nim wiadomości. Wypada więc uznać za prawdziwe pogłoski, które już od miesiąca przeszło kursowały, że zginął na posterunku. Pośrednio doszły nas następujące szczegóły od drugiego kapelana, który był jakiś czas razem z Ojcem Michałem.

Powstanie zastało Ojca Michała na Powiślu u prof. Kasznicy, tak iż już do klasztoru wrócić nie mógł. Zgłosił się zaraz do AK na kapelana i przebywał w prowizorycznym szpitalu na rogu Tamki i Smulikowskiego. Gdy AK straciło tą część Powiśla w początkach września, kazano wszystkim dom ten opuścić. Kapelan towarzysz Ojca Michała wyszedł z mieszkańcami, On zaś nie chciał opuścić rannych i z nimi razem zginął. Tak samo zginął i ks. Salamucha , który miał możność się ratować, ale nie chciał opuścić domu, gdzie było wielu rannych. Śmierć ich przyczyni się do wzmożenia zaufania wiernych do swych kapłanów! (...) Drogi nasz Ojciec Michał zaczynał swą służbę Ojczyźnie we Lwowie, a zakończył ją chwalebnie w Warszawie (...).

m. Maria Weronika Czartoryska SVD

O śmierci kochanego Jasia dowiedziałam [się] dość późno via Kraków. Potem jednak wiadomości były dość sprzeczne: jedni podawali tą wersję, o której Ojciec pisze, że zginął w szpitalu, inni jakoby wiadomość od naocznego świadka (który dziś już nie żyje), że zginął rozstrzelany na barykadzie, której nie chciał opuścić, uprzednio ranny był w nogę, przed egzekucją kazano mu zdjąć habit. Czy było tak czy tak, może nie dowiemy się nigdy, w każdym razie wiemy, że zginął jak męczennik za św. Sprawę ratując dusze, a więc zapewne dane mu było przejść od razu do szczęścia wiecznego, na które zasłużył nie tylko tym ostatnim czynem heroicznym, bo moc do śmierci takiej wysługuje ofiarne i święte życie. Jakie było spotkanie z Mamą i Kaziem na tamtym świecie? Pewnie radości pełne - więc i my cieszmy się nimi mimo, że nam chwilowo teraz bardzo smutno za Jasiem!

prof. Stanisław Kasznica

Ojciec Michał odwiedził mnie 1 sierpnia po południu i już pozostał z nami do chwili śmierci tj. do 6 września. Cały czas prawie sypialiśmy razem z nim w jednym pokoju. Gdyby pozostał razem z nami na tę noc z 5 na 6-ty byłby ocalał. Niestety spędził ją w tym nieszczęsnym lazarecie na rogu Tamki i Smulikowskiego, gdzie Go stracono razem z 8 ciężko rannymi. Zaprowadziło Go tam poczucie obowiązku. I myśmy się znaleźli w tym lazarecie chwilowo. Nas wypuszczono, jego zatrzymano. Przeczuwał co Go czeka. Nie zapomnę uścisku, którym pożegnaliśmy się - ostatniego w Jego życiu. Relację o Jego śmierci mieliśmy od znajomego robotnika, którego zatrzymano w lazarecie, a potem wypuszczono, a który był świadkiem egzekucji. Dopiero w czasie tego 5-cio tygodniowego ciągłego obcowania poznałem Go w głębi, poznaliśmy Go oboje z żoną i pokochaliśmy Go.

Stratę Jego odczuwamy jak kogoś najbliższego. Nie możemy się wprost pogodzić z mylą, że On już nie żyje. Nie modlimy się za niego, ale do niego. Uderzało w nim przede wszystkim skojarzenie uduchowienia, świątobliwości z praktycznością, rozsądkiem, życiowością, jak u wielkich świętych. I prostota, naturalność połączone z wielką godnością kapłańską. ... Po tygodniowym pobycie w Częstochowie opuściliśmy ją: nie było tam możliwych warunków egzystencji. Usadowiliśmy się na zupełnym odludziu w gajówce 35 km od Częstochowy. Bo nie było innego wyjścia. Trzeba było brać to, co życzliwa ręka podała. Ale czy da się tu przezimować? Jeszcze miesiąc i nadal oglądam się za pomocą RGO w Krakowie. Oczekuję jakiejś pozytywnej propozycji. Napiszę do Danina. Jestem tu z żoną i Córką, a spodziewamy się w każdej chwili i Syna Andrzeja, o ile będzie zwolniony. - Dziękuję za kartkę 10 bm., i za dobre na ogół w niej wiadomości. Łączę wyrazy czci. X. Stanisława pozdrawiam serdecznie.